Δημόσιο και ιδιωτικό χρέος: νομικές και ιδεολογικές εξελίξεις κατά τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο

Το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) σας καλωσορίζει στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα  με τίτλο “Δημόσιο και ιδιωτικό χρέος: νομικές και ιδεολογικές εξελίξεις κατά τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο”, διάρκειας 22 διδακτικών ωρών, το οποίο θα διεξαχθεί στο Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών Α.Π.Θ.  και θα υλοποιηθεί με τη μικτή μέθοδο της φυσικής παρουσίας και σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μέσω της πλατφόρμας Zoom.

Επιστημονικός Υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο Κωνσταντίνος Βλάχος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Νομικής, Νομική Σχολή, ΑΠΘ, Διευθυντής του Τμήματος Δικαίου και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών Α.Π.Θ.

Στο πρόγραμμα διδάσκουν διδάσκουν Καθηγητές (εν ενεργεία και αφυπηρετήσαντες) των Νομικών Σχολών του Α.Π.Θ. και του Ε.Κ.Π.Α., του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ., του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, Ερευνητές του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού  Ιδρύματος Ερευνών, οι οποίοι συνθέτουν μία επίλεκτη ομάδα ειδικών του βυζαντινού και μεταβυζαντινού δικαίου, με μακροχρόνια ερευνητική και διδακτική εμπειρία στο αντικείμενο και με σημαντικότατες διακρίσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό για το επιστημονικό τους έργο.

Στόχος του προγράμματος

Στόχος του προγράμματος είναι να διερευνήσει την έννοια του χρέους στο βυζαντινό και μεταβυζαντινό δίκαιο υπό τη βασική του διάκριση ανάμεσα σε δημόσιο και ιδιωτικό, η οποία εκπορεύεται την αντίστοιχη, παλαιότερη, διττή τοπική της μελέτης του δικαίου από τους Ρωμαίους (ius publicum – ius privatum). Συναντά δε μία ιδιαίτερη πτυχή της σύγχρονης έρευνας των βυζαντινών σπουδών, εκείνη της μελέτης της βυζαντινής οικονομίας. Ο όρος «χρέος» προτιμήθηκε έναντι πιο τεχνικών όρων όπως εκείνοι της οφειλής ή της ενοχής, προκειμένου να αναδειχθούν όχι μόνον οι στενά νομικές διαστάσεις της οικονομικής υποχρέωσης αλλά και οι ιδεολογικές προεκτάσεις αυτής. Διάφορα πεδία συνθέτουν το σύντομο αυτό ταξίδι, το οποίο περνά από το δημοσιονομικό δίκαιο, τη διάδραση χρέους και διπλωματίας, τις ιδιωτικές συναλλαγές απλών ατόμων ή επαγγελματιών εμπόρων, τη μοναστική περιουσία κλπ. και εκτείνεται χρονικά από τους μέσους βυζαντινούς χρόνους έως τον δέκατο όγδοο αιώνα.

Αναγκαιότητα προγράμματος

Το πρόγραμμα έρχεται να καλύψει ένα κενό στις γνώσεις των πτυχιούχων που θα το παρακολουθήσουν, δεδομένου ότι το μάθημα της «Ιστορίας του βυζαντινού δικαίου» που διδάσκεται στο προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ έχει γενικό χαρακτήρα και δεν εστιάζει σε εξειδικευμένα θέματα. Το δε μεταβυζαντινό δίκαιο δεν διδάσκεται καθόλου σε επίπεδο προπτυχιακών σπουδών. Κατά τα τελευταία δε έτη, με τη σύντμηση της διάρκειας των μεταπτυχιακών σπουδών, έχει καταστεί αναγκαία η συρρίκνωση της διδασκαλίας του βυζαντινού και μεταβυζαντινού δικαίου και σε επίπεδο μεταπτυχιακών σπουδών.

Μαθησιακά αποτελέσματα

Ολοκληρώνοντας το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα, οι συμμετέχουσες/συμμετέχοντες θα μπορούν να χειριστούν βασικές γενικές γνώσεις που σχετίζονται με ένα πεδίο εργασίας ή σπουδής που τους επιτρέπουν να αντιλαμβάνονται τις διαδικασίες εφαρμογής βασικών καθηκόντων και οδηγιών. Επιπλέον, θα έχουν αποκτήσει βασικές γενικές γνώσεις που θα τους επιτρέπουν να κατανοούν τη σχέση της θεωρητικής γνώσης και πληροφορίας με το πεδίο του βυζαντινού και μεταβυζαντινού δικαίου. Επίσης, θα είναι σε θέση να επιτελέσουν υπό περιορισμένη επίβλεψη ή/και με κάποια αυτονομία σε δομημένο πλαίσιο ερευνητική εργασία στο συγκεκριμένο πεδίο των οικονομικών θεσμών του βυζαντινού και μεταβυζαντινού δικαίου και της δικαιικής ρύθμισης αυτών.

Σε ποιους απευθύνεται το πρόγραμμα

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε πτυχιούχες/ους ΑΕΙ. Η ομάδα στόχος είναι οι πτυχιούχες/οι Νομικής και των λοιπών κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών (Ιστορίας, Αρχαιολογίας, Φιλολογίας, Πολ. Επιστήμης, Θεολογίας κλπ.), χωρίς βέβαια να αποκλείεται η συμμετοχή και πτυχιούχων άλλων Τμημάτων ή Σχολών. Είναι επιθυμητή μία στοιχειώδης γνώση στοιχείων της βυζαντινής και μεταβυζαντινής ιστορίας, προκειμένου ο συμμετέχων να είναι σε θέση να κατανοήσει και να παρακολουθήσει τα μαθήματα.

Κατηγορίες υποψηφίων που γίνονται δεκτές/οί  

Αίτηση συμμετοχής μπορούν να υποβάλουν πτυχιούχες/οι ΑΕΙ. Προτεραιότητα θα δοθεί στις αιτήσεις των πτυχιούχων Νομικής και Τμημάτων των λοιπών κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών (Ιστορίας, Αρχαιολογίας, Φιλολογίας, Πολ. Επιστήμης, Θεολογίας κλπ.).

Προαπαιτούμενες γνώσεις

►Πρόσβαση στο Διαδίκτυο

► Κατοχή προσωπικού e-mail

► Βασικές γνώσεις χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών

Κριτήρια επιλογής των υποψηφίων:

Βαθμός πτυχίου

Συνάφεια/συγγένεια με το γνωστικό αντικείμενο

Προσωπικό ενδιαφέρον- στοιχειώδης γνώση στοιχείων της βυζαντινής και μεταβυζαντινής ιστορίας (συνοδευτική επιστολή)

Μέθοδος υλοποίησης

Το πρόγραμμα διεξάγεται με τη μορφή δίωρων σεμιναριακών μαθημάτων τα οποία θα παραδίδονται στο εμβληματικό κτίριο «Μέλισσα», όπου στεγάζεται το Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών. Για τους συμμετέχοντες οι οποίοι κατοικούν εκτός νομού Θεσσαλονίκης έχει προβλεφθεί η δυνατότητα παρακολούθησης του προγράμματος μέσω σύγχρονης εξ αποστάσεως διδασκαλίας, με τη χρήση της πλατφόρμας Zoom. Απαραίτητη προϋπόθεση στην περίπτωση αυτή είναι η κατοχή πλήρους οπτικοακουστικού εξοπλισμού σε λειτουργία (κάμερα και μικρόφωνο). Όριο δικαιολογημένων απουσιών: 3.

Εκπαιδευτικό υλικό / Άλλες παροχές

Στις συμμετέχουσες/στους συμμετέχοντες παρέχονται:

1. Υλικό παρουσιάσεων

2. Βιβλιογραφία, γενική και ειδική

Δομή Εκπαιδευτικού προγράμματος

Το πρόγραμμα αποτελείται από τις εξής ένδεκα διδακτικές ενότητες (σεμιναριακά μαθήματα):

16/11/’22
Πολύμνια ΚΑΤΣΩΝΗ
Το χρέος στη βυζαντινή κοινωνία. Είδη και οπτικές
30/11
Πολύμνια ΚΑΤΣΩΝΗ
Μορφές «δημοσίου» χρέους στην ύστερη βυζαντινή περίοδο
14/12
Κωστής ΣΜΥΡΛΗΣ
Το σύστημα εκμίσθωσης φόρων στο Βυζάντιο
11/1/’23
Κωνσταντίνος ΒΛΑΧΟΣ
Χρέος και ομηρεία στο Βυζάντιο
25/1
Γιώργος ΛΕΒΕΝΙΩΤΗΣ
O Mιχαήλ Ψελλός ως κοινωνικός και οικονομικός πάτρωνας στη βορειοδυτική Μικρά Ασία (11ος αι.)
8/2
Ελευθερία ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ
Πτωχευμένοι έμποροι στην Κωνσταντινούπολη του 14ου αιώνα
22/2
Δάφνη ΠΑΠΑΔΑΤΟΥ
Διαγραφή χρεών: επιβιώσεις μίας αρχέγονης πρακτικής στο Βυζάντιο
8/3
Φωκίων ΚΟΤΖΑΓΕΩΡΓΗΣ
Πίστωση και χρέος στο οθωμανικό δίκαιο
22/3
Σοφία ΤΖΩΡΤΖΑΚΑΚΗ-ΤΖΑΡΙΔΗ
Το νομικό καθεστώς της Αγιορειτικής ακίνητης περιουσίας επί Τουρκοκρατίας
5/4
Κωνσταντίνος ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Κρατικές απαλλοτριώσεις της κινητής και ακίνητης εκκλησιαστικής περιουσίας κατά τη μεσοβυζαντινή και υστεροβυζαντινή περίοδο για την κάλυψη δημόσιων δαπανών
26/4
Σοφία ΛΑΙΟΥ
Πιστωτικές συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών τον 18ο αιώνα

Υποχρεώσεις εκπαιδευόμενων/Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης

Για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος οι συμμετέχουσες/συμμετέχοντες θα πρέπει:

Α) να έχουν παρακολουθήσει το σύνολο των διδακτικών ενοτήτων. Οι απουσίες δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 10 % των προβλεπόμενων ωρών εκπαίδευσης.

Β) να έχουν συμμετάσχει στον διαρκή έλεγχο ο οποίος συνίσταται στην επιστροφή στον Επιστημονικό Υπεύθυνο συμπληρωμένου του εντύπου ερωτήσεων που συνοδεύει κάθε διδακτική ενότητα.

Γ) να έχουν καταβάλει το σύνολο των διδάκτρων μέχρι την 16.11.2022

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος απονέμεται στις/στους συμμετέχουσες/συμμετέχοντες Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης, το οποίο εκδίδεται από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του ΑΠΘ και υπογράφεται από τον Πρόεδρο του ΚΕΔΙΒΙΜ και την/τον Επιστημονική/ό Υπεύθυνη/ο του Προγράμματος.

Στις/στους συμμετέχουσες/συμμετέχοντες που παρακολούθησαν αλλά δεν ολοκλήρωσαν το σύνολο του προγράμματος, μπορεί να παρέχεται Βεβαίωση Παρακολούθησης.

Κόστος συμμετοχής/Εκπτωτική πολιτική

Το κόστος συμμετοχής στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι εβδομήντα (70) Ευρώ/άτομο. Η καταβολή θα γίνει σε τραπεζικό λογαριασμό, το ΙΒΑΝ του οποίου θα ανακοινωθεί εγκαίρως.

Αιτήσεις

Οι ενδιαφερόμενες/οι υποβάλλουν αίτηση ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα του Κέντρου Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του ΑΠΘ.

Η Αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά, τα οποία μπορούν να αποστείλουν εναλλακτικά στο e-mail: [email protected]

1. Αντίγραφο πτυχίου

2. Συνοδευτική επιστολή

3. Υπεύθυνη δήλωση ότι υφίσταται ικανοποιητική γνώση χειρισμού Η/Υ.

Σε περίπτωση που δεν συγκεντρωθεί ο ελάχιστος απαιτούμενος αριθμός επιμορφούμενων, το ΚΕΔΙΒΙΜ διατηρεί το δικαίωμα αλλαγής της ημερομηνίας έναρξης του προγράμματος ή και ακύρωσής του.

Όροι παρακολούθησης προγραμμάτων